Lưu ý khi lựa chọn trung tâm báo cháy địa chỉ
Trung tâm báo cháy là thiết bị quan trọng trong hệ thống báo cháy địa chỉ, có vai trò thu thập, xử lý dữ liệu; kiểm tra, điều phối hoạt động của các thiết bị.
Trung tâm báo cháy là gì?
Trung tâm báo cháy hay còn được gọi với các tên là tủ trung tâm báo cháy, tủ báo cháy trung tâm, tủ báo cháy, tủ trung tâm… là thiết bị được xem như “đầu não” trong hệ thống báo cháy tự động. Tủ báo cháy sẽ tiếp nhận các thông tin từ thiết bị đầu vào (nút ấn, đầu báo cháy), xử lý thông tin và tự động kích hoạt các thiết bị đầu ra (chuông báo cháy, đèn báo cháy, điều khiển thang máy, cửa chống cháy, hệ thống chữa cháy tự động…).
Trong hệ thống báo cháy tự động, trung tâm báo cháy có các nhiệm vụ chính:
- Thu thập và xử lý tín hiệu theo các thuật toán đã được lập trình và cài đặt trước.
- Kiểm tra, giám sát liên tục trạng thái hoạt động của thiết bị trên hệ thống (cảnh báo sớm các lỗi mất nguồn, báo lỗi…).
- Điều phối hoạt động của các thiết bị trong hệ thống (kích hoạt hoạt động của các thiết bị đầu ra như chuông, đèn báo cháy, cửa thoát hiểm… trong trường hợp xảy ra cháy).
- Tổng hợp, thống kê, ghi nhận và lưu trữ nhật ký sự kiện nhằm phục vụ công tác kiểm tra, bảo dưỡng, đánh giá về hệ thống sau sự cố.
Nguyên lý hoạt động của tủ báo cháy
Tủ báo cháy trung tâm được cấu tạo bao gồm các bộ phận chính:
- Bộ xử lý trung tâm (CPU)
- Bộ cấp nguồn
- Mô-đun vòng lặp
- Màn hình hiển thị/ màn hình điều khiển
- Thiết bị truyền tín hiệu
Tủ báo cháy địa chỉ hoạt động dựa trên nguyên lý kỹ thuật truy vấn (polling). Bộ xử lý trung tâm (CPU) sẽ thông qua mô đun vòng lặp liên tục gửi các gói tín hiệu theo địa chỉ cụ thể đi khắp các loop (mạch vòng) để truy vấn tình trạng của từng thiết bị. Thiết bị khi nhận được gói tín hiệu có mã ID trùng với địa chỉ của mình sẽ phản hồi lại trung tâm về trạng thái hoạt động bình thường/ lỗi/ báo cháy.
- Trường hợp nhận được phản hồi bình thường, trung tâm tiếp tục gửi truy vấn tới các thiết bị tiếp theo trong hệ thống.
- Trường hợp nhận được phản hồi lỗi, trung tâm sẽ phát cảnh báo hiển thị trên màn hình.
- Trường hợp nhận được phản hồi báo cháy, trung tâm sẽ hiển thị chính xác vị trí thiết bị cảnh báo và thực hiện các bước kích hoạt theo cài đặt trước đó.
Tham khảo: PCCC nhà ở kết hợp kinh doanh, nội quy PCCC
Phân loại tủ báo cháy
Tuỳ theo các tiêu chí về khả năng xử lý thông tin, quy mô quản lý thiết bị và khả năng kết nối, tủ báo cháy trung tâm được phân loại thành các loại khác nhau.
Theo khả năng xử lý thông tin
Dựa theo khả năng xử lý thông tin, tủ báo cháy được phân thành các loại cơ bản:
- Tủ báo cháy địa chỉ tiêu chuẩn: Chỉ thực hiện chức năng cơ bản là truy vấn địa chỉ và hiển thị vj trí thiết bị, ứng dụng trong các công trình quy mô vừa.
- Tủ báo cháy thông minh: Sở hữu bộ vi xử lý mạnh cho phép thực hiện các thuật toán phức tạp, đo được thông số kỹ thuật trên các loop, kiểm tra độ bẩn, điều chỉnh độ nhạy của đầu báo cháy, điều khiển các thiết bị ngoại vi… Ứng dụng trong các công trình quy mô lớn, yêu cầu cao về PCCC (chung cư, nhà máy, toà nhà, trung tâm thương mại…).
- Tủ báo cháy mạng: Hệ thống các tủ trung tâm báo cháy được kết nối qua mạng truyền thông nhằm chia sẻ và điều khiển toàn bộ hệ thống. Ứng dụng trong các khu công nghiệp lớn, khu phức hợp, tổ hợp nhà cao tầng (nhiều công trình kết nối với nhau).
Theo khả năng kết nối
Dựa theo khả năng kết nối, tủ trung tâm được chia thành các loại cơ bản sau đây:
- Tủ báo cháy đơn lẻ: Một trung tâm báo cháy duy nhất quản lý toàn bộ hệ thống, phù hợp với các công trình độc lập quy mô nhỏ như nhà ở, nhà ở kết hợp kinh doanh.
- Tủ báo cháy kết nối mạng ngang hàng: Hệ thống nhiều tủ trung tâm được kết nối với nhau nhằm giám sát và điều khiển các tủ khác, tăng độ tin cậy và hỗ trợ xử lý nhanh khi có lỗi. Ứng dụng trong các công trình phức hợp.
- Tủ báo cháy kết nối mạng chủ – tớ: Trong đó, một tủ báo cháy trung tâm được thiết lập mạng chủ có vai trò giám sát, điều khiển toàn bộ các tủ khác trong mạng. Ứng dụng trong công trình điều khiển tập trung (cảng hàng không, phòng điều khiển trung tâm của toà nhà).
Theo quy mô quản lý thiết bị
Số lượng loop (mạch vòng) mà tủ báo cháy hỗ trợ sẽ quyết định số lượng thiết bị tối đa mà hệ thống báo cháy có thể quản lý. Theo quy mô, trung tâm báo cháy được phân thành các loại:
- Tủ báo cháy dung lượng nhỏ: 1 – 2 loop với khả năng quản lý tối đa 250 – 500 thiết bị.
- Tủ báo cháy địa chỉ dung lượng trung bình: 4 – 8 loop với khả năng quản lý tối đa 1.000 – 2.000 thiết bị.
- Tủ báo cháy dung lượng lớn: Từ 8 loop trở lên với khả năng quản lý hàng ngàn thiết bị trong hệ thống báo cháy địa chỉ.
Lưu ý khi lựa chọn trung tâm báo cháy địa chỉ
Căn cứ theo quy định tại phụ lục A, QCVN 10:2025/BCA và TCVN 7568-14:2025, tủ báo cháy địa chỉ cần được ưu tiên sử dụng trong các công trình:
- Nhà cao tầng, công trình có nhiều khu chức năng, tầng hầm
- Công trình công cộng, văn phòng, thương mại… nhiều côn năng, tập trung đông người
- Nhà sản xuất, nhà kho, nhà để xe, công trình có nhiều khoang cháy
- Các công trình liên động nhiều hệ thống (hệ thống chữa cháy tự động, hệ thống tăng áp, BMS, thang máy…)
Khi lắp đặt tủ trung tâm, chủ đầu tư cần lưu ý các điểm dưới đây.
- Phải có chức năng giám sát tình trạng của các thiết bị trong hệ thống báo cháy địa chỉ.
- Có khả năng phân biệt tín hiệu báo cáo sự cố hệ thống và tín hiệu báo cháy.
- Trang bị chức năng ghi nhật ký sự kiện và lưu trữ sự kiện
- Đảm bảo duy trì hoạt động của hệ thống (phần còn lại) khi một loop xảy ra lỗi.
- Phải có 2 nguồn cung cấp điện độc lập, đảm bảo nguồn điện dự phòng đủ duy trì hoạt động của hệ thống trong 24 giờ với chế độ thường và 30 phút với chế độ báo cháy khi nguồn điện chính không cung cấp điện.
Đồng thời, để đảm bảo an toàn PCCC, khi lựa chọn tủ báo cháy, người dùng cần quan tâm đến các yếu tố về số lượng loop, địa chỉ tối đa trên mỗi loop, khả năng liên kết tủ trung tâm thành mạng thống nhất và khả năng tích hợp với các hệ thống kỹ thuật khác.
